درباره نویسنده

سید مجتبی آقابزرگ علوی ملقب به آقا بزرگ علوی و بزرگ علوی نویسندهٔ واقع‌گرا، سیاست‌مدار چپ‌گرا، روزنامه‌نگار نوگرا و استاد زبان فارسی ایرانی در ۱۳ بهمن ماه ۱۲۸۲ (سوم فوریه ۱۹۰۴) در محلۀ چال میدان تهران متولد شد. او بیش از چهار دهه از نیمهٔ دوم سدهٔ بیستم را در آلمان زیست و به ترجمه، نقد و فرهنگ‌نامه‌نویسی پرداخت. او را در کنار صادق هدایت و صادق چوبک، پدران داستان‌نویسی نوین ایرانی می‌دانند.

پدر او سید ابوالحسن و پدر بزرگش سید محمد صراف نمایندهٔ نخستین دوره مجلس شورای ملی بود. مادر وی نوهٔ مجتهدی به نام محمد حسین طباطبایی بود. سید ابوالحسن علوی و همسرش خدیجه قمر السادات که از طرفداران مشروطیت بودند، سه دختر و سه پسر، مجموعاً شش فرزند، داشتند که مجتبی فرزند سوم آنان بود. پدرش سید ابوالحسن علوی از کنشگران سیاسی بود که در ۱۳۰۶/۱۹۲۷ در برلین خودکشی کرد. بزرگ علوی سال بعد به ایران بازگشت و در مدرسه صنعتی شیراز یک سال به تدریس زبان آلمانی پرداخت. او که از نسل نخستین دانش‌آموختگان ایرانیِ اروپا در آغاز سدهٔ ۱۴ ه‍.ش (دهه ۱۹۲۰م) به‌شمار می‌رفت، نخستین داستان برجسته‌اش، «سربازِ سُربی» را در دههٔ ۱۳۰۰ش نگاشت.

مسیر نویسندگی

بزرگ علوی که از نوجوانی به ادبیات علاقه‌مند بود و در زمان تحصیل در اروپا با آثار نویسندگان برجسته‌ی غربی از نزدیک آشنا شده بود، پس از پایان تحصیل در سال 1307 به‌ ایران بازگشت و به کار تدریس در شیراز و سپس‌ تهران پرداخت. اولین کارهای بزرگ علوی در زمینه‌ی ترجمه بود و به علت تسلط به زبان آلمانی تصمیم به ترجمه‌ی برخی از آثار غربی به فارسی گرفت: «دوشیزه اورلئان» اثر فریدریش شیلر،‌ شاعر آلمانی، و «کسب‌و‌کار میسیز وارن» اثر جرج برنارد شاو، نمایشنامه‌نویس ایرلندی. ترجمه‌های علوی از نظر منتقدان دقیق است و با فارسی روانی نوشته شده است.

بزرگ علوی ‌پس از بازگشت به ایران بـا صادق‌ هدایت، نویسنده‌ی نوگرا و روشنفکر مشهور، آشنا شد. آن‌ها به این فکر افتادند تا درباره‌ی لطماتی که‌ در طول تاریخ بـه‌ فرهنگ ایران وارد شده داستان‌هایی‌ بنویسند. با پیوستن‌ شین پرتو به آن‌ها، کتاب‌ «انیران» ‌را در 1310 خورشیدی منتشر کردند کـه شامل سه‌ داستان بود. صادق هدایت‌ «سایه‌ی مغول»،‌ بزرگ علوی‌ «دیو راه» و شـین پرتو «حمله‌ی اسکندر به‌ ایران»‌ را نوشت. چندی بعد، مجتبی مینوی‌، مسعود فرزاد و عبدالحسین‌ نوشین‌ به این جمع اضافه شدند که‌ هر کدام‌ در شاخه‌ای از فرهنگ و هنر دست‌ داشتند.

در آن زمان این حلقه‌ی ادبی نوگرا به «گروه‌ ربعه»‌ معروف شدند؛ در مقابلِ «ادبای سبعه» که برخی از اساتید ادبیات کهن را شامل می‌شدند. گروه‌ ربعه‌ نماینده‌ی‌ ادبیات‌ نوگرای ایران بود که‌ می‌کوشید فرهنگ باستانی و جدید ایران را با فرهنگ و ادبیات مدرن اروپا پیوند دهد. این گروه نقشی کلیدی در گسترش ادبیات و داستان‌نویسی نوین ایران بر عهده داشت.

سرانجام وی در تاریخ ۲۸ بهمن سال ۱۳۷۵ و در برلیندیده از جهان فرو بست.

درباره کتاب

نویسنده در این کتاب، داستان زنی از طبقه بالای جامعه‌ در زمان رضاشاه‌ را بازگو می‌کند که عاشق نقاش معروفی به نام ماکان‌ شده‌ است. استاد ماکان‌، رهبر تشکیلات زیرزمینی بر ضد حکومت رضاشاه است و فرنگیس به خاطر عشق او وارد مبارزات سیاسی علیه حکومت می‌شود. اکنون بعد از مرگ استاد ماکان در تبعید و گذشت چندین سال، معروف‌ترین اثر نقاش پرده‌ای از چشمان زنی‌ست که رازهای زیادی را در خود پنهان‌ کرده‌ و ناظم مدرسه‌ای که‌ تابلوهای استاد ماکان‌ در آن نگهداری می‌شود، به‌ دنبال یافتن‌ آن زن و برملا کردن‌ راز نهفته آن‌ چشم‌هاست.

در نهایت او فرنگیس را پیدا می‌کند و زن قصه خود را برای ناظم بازگو می‌کند.

البته گروهی از منتقدان معتقدند شخصیت استاد ماکان‌ در رمان چشم‌هایش برگرفته از شخصیت کمال‌المک نقاش معروف ایرانی است.

کتاب چشم هایش اثر بزرگ علوی انتشارات نگاه، بهترین هدیه‌ی دومو بوک به تمام شما عزیزان است.

کتاب چشم هایش اثر بزرگ علوی انتشارات نگاه